لاستیک ها و کاربرد آنها کدامند؟
در سال ۱۸۳۹ که چارلز گودیر برای اولین بار ولکانیزاسیون را کشف کرد، تحول عظیمی در تولید انواع پلیمر شکل گرفت و صنعتی ایجاد شد که بعدها، صنعت لاستیک نام گرفت. پیش از این اروپاییان که در آمریکایی جنوبی لاستیک طبیعی را کشف کرده بودند با مشکل عظیمی روبرو شدند، چرا که لاستیک ها طبیعی در زمستان سفت شده و در تابستان حالت چسبنده به خود میگرفت، که با روش چارلز گودیر این مشکل برطرف شد. با این روش اگر لاستیک طبیعی با گوگرد و سرب سفید مخلوط می شد مشکلات قبلی برطرف شده و لاستیکی کاملا مقاوم و مستحکم به وجود می آمد.
از ويژگی برجسته لاستیک ها مدل آلاستيسيته پايين آنها است به طوری که بر اثر کشیدن کش آمده و پس از رهایی به حالت اولیه خود باز می گردد، همچنين مقاومت شيميايی و سايشی و خاصيت عايق بودن آنها باعث كاربردهای بسيار در زمينه خوردگی مي گردد . مثلا لاستيك ها با اسيد كلريدريك سازگارند و به همين دليل لوله‌ها و تانك های فولادی با روكش لاستيكی سال هاست مورد استفاده قرار میگيرند. نرمی لاستیک ها نيز يكی ديگر از دلايل كاربرد فراوان اين مواد می باشد مانند شيلنگ ها، نوارها و تسمه ها ، تاير ماشين و …
لاستیک ها
لاستیک ها به دو دسته تقسيم ميشوند :
۱٫ لاستیک های طبيعی
۲٫ لاستیک های مصنوعی
بطور كلی لاستیک های طبيعی داراي خواص مكانيكی بهتری هستند مانند مدول آلاستيسيته پايينتر ، مقاومت در برابر بريدگی ها، اما در مورد مقاومت خوردگی لاستیک های مصنوعی دارای شرايط بهتری هستند.
لاستیک های طبيعی:
لاستیک ها دارای مولكول های از ايزوپرن ( پلی ايزوپرن ) می باشد و به صورت يك شيره مايع از درخت گرفته می شود ، ساختمان كويل شكل آن باعث الاستيسيته بالای اين ماده می شود (۱۰۰ تا ۱۰۰۰ درصد انعطاف پذيری) محدوديت حرارتی لاستيك نرم حدود ۱۶۰ درجه فارنهايت است، اين محدوديت با آلياژ سازی تا حدود ۱۸۰ درجه فارنهايت افزايش میيابد. با افزايش گوگرد و حرارت دادن لاستیک سخت تر و ترد تر می‌شود. اولين با ر در ۱۸۳۹ چارلز گودير اين روش را كشف كرد و آن را ولكانيزه كردن ناميد، حود ۵۰% گوگرد باعث جسم سختی بنام ابونيت مي گردد كه برای ساخت توپ بولينگ مورد استفاده قرار میگيرد. مقاومت خوردگی معمولا با سختی نسبت مستقيم دارد .
مدول آلاستيسيته برای لاستيك‌ها‌ی نرم و سخت بين ۵۰۰ تا ۵۰۰۰۰۰ پوند بر اينچ متغير است.
لاستيك های مصنوعی:
در جنگ جهانی دوم وقتی منابع اصلی لاستیک ها بدست دشمن افتاد نياز شديدی برای جايگزينی آن توسط يك ماده مصنوعی احساس می‌شد. در اوايل دهه ۱۹۳۰ نئوپرن توسط دوپنت بدست آمد، اين ماده پنجمين ماده استراتژيك در جنگ جهانی بود. امروزه لاستیک های مصنوعی زيادی شامل تركيباتی با پلاستيك ها وجود دارند. فيلرهاي نرم كننده و سخت كننده مختلفي براي بدست آوردن خواصي چون الاستيسيته، مقاومت در برابر خوردگي و مقاومت در برابر حرارت با هم تركيب مي شوند. انواع لاستیک مصنوعی، میتوانن پلی بوتادین، استایرن-بوتادین، نیتریل، و بوتیل و غیره را نام برد.
کاربرد لاستیک ها:
مهمترین کاربرد لاستیک های سنتزی در ساخت انواع تایر اتومبیل، سواری، کامیون و هواپیما، ساخت کفش، تسمه و نوار نقاله، مصنوعات ابر شکل، روکش کابل و سیم، لوله ها و وسایل لاستیکی است. همچنین از این ماده ارزشمند در صنایع پالایش، شیمیایی، رنگ سازی، چرم مصنوعی، پوشش نخ و پارچه، نوارهای لاستیکی پوشش مخازن و لوله ها، لاستیک های ضربه گیر و صدا گیر، ساخت قطعات مکانیکی و واشرهای مسطح و مدور و بی شمار صنایع دیگر استفاده می شود.
منبع
پورتال جامع انرژی